Tarixdən səhifələr
Noyabr
Kənd Təsərrüfatı İşçiləri günü
Süfrələrə bolluq bərəkəti bəxş edən əkinçi peşəsi ölkəmizdə şöhrətin ən yüksək fövqünə yüksəlib. Aqrar sektor əhalinin ərzaq təhlükəsizliyinin təminatında böyük rol oynayır. Aqrar sahə həm də əhalinin ən böyük məşğulluq sahəsidir. Ölkədə ailə üzvləri də nəzərə alınmaqla təxminən 1,5 milyon insan öz dolanışığını, maddi təminatını kənd təsərrüfatı sektorunda çalışaraq təmin edir. Bu o deməkdir ki, bu əlamətdar gün Azərbaycanda həm də təxminən milyon yarım insanın peşə bayramıdır. Ölkədə həyata keçirilən aqrar islahatlar bu sahənin dinamik inkişafını təmin etməklə yanaşı, məşğulluq problemini də önəmli dərəcədə həll edir.
Azərbaycan Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti
XX əsrin əvvəllərində Bakı Rusiyanın ən böyük sənaye mərkəzlərindən biri olsa da, xalq maarifinin, mədəniyyətin inkişafı baxımından çox geridə qalan şəhərlərdən biri idi. Bakıda Rusiyanın mərkəzlərindən fərqli olaraq həyata keçirilən milli müstəmləkə siyasəti xalq maarifinin və mədəniyyətinin inkişafına mənfi təsir edirdi. XX əsrin əvvəllərində Bakıda neft sənayesinin inkişafı çoxlu savadlı mütəxəssislər tələb edirdi. Ancaq onların mütaliəsini təşkil etmək üçün heç bir müəssisə yox idi. Mütləqiyyətin yeritdiyi böyük dövlətçilik siyasəti azlıqda qalan millətlərin hüquqlarının daim pozulması, ardıcıl olaraq aparılan ruslaşdırma siyasəti milli məsələnin ədalətli həllini tələb edirdi.
AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanası
Respublikamızda elmi kitabxana xidmətinin təşkilinə 20-ci illərdən başlanılıb. Bu dövrdə respublikada ali məktəblərin, elmi-tədqiqat institutlarının, elmi cəmiyyətlərin meydana gəlməsi, elmi kitabxanaların açılmasına böyük ehtiyac yaratmışdı. 1923-cü ildə Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti yarandı. Bu cəmiyyət Azərbaycan elminin ilk elmi tədqiqat müəssisəsi kimi Azərbaycan tarixinin, arxeologiyasının, etnoqrafiyasının, coğrafiyasının, Azərbaycan dili və ədəbiyyatının, ümumiyyətlə, mədəniyyət tariximizin öyrənilməsində ilk elmi tədqiqat müəssisəsi kimi çox böyük rol oynamışdır.
İctimai-siyasi xadim Rüstəm xan Xoyski
Xoyski ailəsi, Azərbaycan tarixində iz qoymuş, Xoy xanlığının qurucuları olan dünbülilər nəslindəndir. Dünbülilər Səfəvi İmperiyasının ordusunda yer almış, Şah İsmayıl Səfəvi Qızılbaş ordusunun bir qolunu cəsur dünbülilər tayfasından olan döyüşçülərdən təşkil etmişdi. Rüstəm xan Xoyskinin ikinci babası Cəfərqulu xan Dünbüli “Batmanqılınc” ləqəbi ilə tanınıb. Cəfərqulu xan Qacar hökmdarı Fətəli şahla yaranmış münaqişə səbəbi ilə qohum-əqrəbası və 20 minə yaxın qoşunu ilə Şimali Azərbaycana köçmüş və 1807-ci ildə Rusiya çarı tərəfindən Şəki xanı təyin edilmiş və ona general-leytenant rütbəsi verilmişdi. Cəfərqulu xandan sonra 1810-1819-cu illərdə Şəki xanlığını oğlu İsmayıl xan idarə etmişdir.
Azərbaycan Televiziyası və Radiosu günü
Dünyanın qlobal informasiya məkanında internet, kompüter-peyk kommunikasiya şəbəkəsi kimi nəhəng sisteminin hegemonluğuna baxmayaraq, planetimizin müxtəlif güşələrində yaşayan, yaşından, dini-irqimənsubiyyətindən, peşəsindən asılı olmayaraq milyardlarla insanın ən operativ informasiya ilə təmin olunmasında radio və televiziya yayımı öncül mövqeyini saxlayır. Müstəqil Azərbaycan Respublikasının bütütn dünyada taninmasında, Azərbaycan gerçəkliklərinin yayılmasında, eləcə də müstəqil dövlətimizindemokratik cəmiyyət quruculuğu sahəsində nailiyyətlərinin təbliğində televiziya və radiomuz önəmli rol oynayır.
Zəfər Günü
8 noyabr 2020-ci il Azərbaycan tarixinin şanlı səhifəsinə - Zəfər Günü kimi qızıl hərflərlə yazıldı. Məhz həmin gün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanın Müzəffər Ordusunun 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsində möhtəşəm qələbəsi təmin olundu. Azərbaycan Ordusunun əldə etdiyi tarixi zəfər dövlət və xalqın mənafeyi baxımından xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Uzun illərdən bəri düşmən tapdağı altında qalmış torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsi ilk növbədə Azərbaycan xalqının özünə inamını qaytardı, xalqın öz liderinə, onun siyasətinə, onun gücünə etibarını, Heydər Əliyev ideyalarına, amalına sadiqliyini daha da möhkəmləndirdi.
Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı günü
Dövlət bayrağı hər bir ölkənin, xalqın, millətin dünya birliyində imzası, simvolu, şərəfi və qürurudur. Tarix sübut edib ki, hər bir xalqa bu nəsib olmur. Bayrağı yüksəltmək müəyyən bir ərazidə öz dövlətini qura bilən, onu möhkəmləndirib yaşadan, öz milli-mənəvi dəyərlərini mühafizə və inkişaf etdirən xalqa nəsib olur. Başımız üzərində dalğalanan, dünyaya bizi tanıdan XX əsrin əvvəllərində öz müstəqilliyini elan edən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin bayrağı bu gün də müstəqilliyimizin və dövlətçiliyimizin rəmzidi. Azərbaycanda üçrəngli Dövlət Bayrağı ilk dəfə 1918-ci il noyabr ayının 9-da Azərbaycan Respublikası Xalq Cümhuriyyəti hökümətinin qərarı ilə qəbul edilmişdir.
Konstitusiya günü
Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə hazırlanan və 1995-ci il noyabrın 12-də ümumxalq səsverməsi yolu ilə qəbul edilən Əsas Qanun müstəqil Azərbaycanın ilk, ümumilikdə isə ölkəmizin beşinci Konstitusiyasıdır. 1918-1920-ci illərdə cəmi 23 ay mövcud olmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətin əsas qanununu qəbul edə bilməmişdi. Ona görə də ilk konstitusiya RSFSR-in konstitusiyası əsasında hazırlanmış və 1921-ci il mayın 19-da qəbul olunmuş Azərbaycan SSR Konstitusiyası hesab olunur. Azərbaycanın sayca ikinci konstitusiyası 1927-ci ilin mart ayında qəbul edilib. O zaman Azərbaycan Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibində idi və bu şəkildə də SSRİ-yə daxil edilmişdi.
Beynəlxalq Tolerantlıq günü
16 noyabr Beynəlxalq Tolerantlıq Günüdür. Latın sözü olan “tolerancia”nın mənası dözümlülük deməkdir. Ancaq tolerantlığın mahiyyəti və izahı ilə bağlı müxtəlif variantlar mövcuddur. Tolerantlıq haqda fikirlərin yaranmasının hüquqi əsasını 1948-ci il İnsan Hüquqlarına dair Ümumi Bəyannamənin qəbulu təşkil edir. Həmin bəyannamədə göstərilir ki, "insan ailəsinin bütün üzvlərinə məxsus ləyaqətin etirafı və onların bərabər, ayrılmaz hüquqları azadlıq, ədalət və ümumi dünyanın əsasını təşkil edir"; "insan hüquqlarına qarşı etinasızlıq və nifrət insanın vicdanını hiddətləndirən vəhşi aktlara gətirib çıxarır".
Milli Dirçəliş günü
Xalqımızın azadlıq mübarizəsinin əsas mərhələlərindən birini təşkil edən 17 Noyabr – Milli Dirçəliş Günü Azərbaycanın müstəqilliyinin bərpa edilməsində tarixi rol oynayıb. Ötən əsrin axırlarında dünyanın altıda birini əhatə edən Sovet İttifaqının iqtisadi, siyasi, mənəvi və ideoloji dayaqları sarsılmışdı. İmperiyanın siyasi “beyin mərkəzi”nin xalqlara, xüsusilə Azərbaycan xalqına qarşı yürütdüyü ayrı-seçkilik siyasəti kəskin xarakter aldı. M.Qorbaçov hakimiyyətinin dəstəyi ilə ermənilər Dağlıq Qarabağda azərbaycanlılara qarşı haqsız ərazi iddialarına başladı. Ermənilərin Topxanada törətdikləri vəhşiliklər, Ağdamda isə iki azərbaycanlını qətlə yetirmələri Bakıda milli hissləri alovlandırdı.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin təsis olunması haqqında qanunun qəbul edilməsi
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və onun Parlamenti çox çətin və mürəkkəb bir tarixi dövrdə meydana gəlmişdi. Rusiyada baş vermiş 1917-ci il fevral inqilabından sonra Zaqafqaziyda Dövlət Dumasına seçilmiş deputatlardan ibarət Zaqafqaziyanın idarəsi üzrə xüsusi komitə, noyabrda isə Zaqafqaziya Komissariatı yaradılır. Zaqafqaziyadan Rusiyanın Müəssisələr Məclisinə seçilmiş və bolşeviklərin oktyabr çevrilişindən sonra orada iştirak edə bilməyən nümayəndələri 1918-ci il fevralın 14-də Tiflisdə toplaşırlar və Zaqafqaziyada ali hakimiyyət orqanı olan Zaqafqaziya Seymini yaradırlar.
Qarakənd faciəsi
Terrorizm müasir dövrün ən təhlükəli təzahürlərindən biridir və müasir dünya bunun acı nəticələrini hələ də yaşayır. Tarixin müxtəlif dönəmlərində Azərbaycan xalqı terror aktlarının, vəhşiliklərin, soyqırımların acı nəticələrini yaşamışdır. İndiyədək Ermənistan tərəfindən etnik terrora məruz qalmış Azərbaycan xalqına qarşı törədilən əməllər insani əxlaqa, qanuna, beynəlxalq hüquqa ziddir. Yaşadığımız tarix göstərir ki, erməni terrorlarının ölkəmizdə sayı-hesabı yoxdur. Qarakənd faciəsi də belə qanlı tarixi hadisələrdən biridir.
Ağdam şəhəri günü
Ağdam rayonu Azərbaycanın qədim, füsunkar təbiətli torpağı olan Qarabağın mərkəzində – Qarabağ dağ silsiləsinin şimal-şərq ətəklərində, Kür-Araz ovalığının qərbində yerləşir.Ağdam rayonu 8 avqust 1930-cu ildə yaradılmışdır. Relyefi əsasən düzənlik, qismən dağlıqdır. Ağdam rayonunun ərazisi 1150 kvadrat kilometr olub, 65 yaşayış məntəqəsini əhatə edir. XX əsrin 50-ci illərindən sonra aparılan tədqiqat işləri buranın qədim insanların yaşayış məskənlərindən olduğunu sübut etmişdir. Rayonun ərazisində qədim tarixə malik yüzlərlə memarlıq və incəsənət abidələri vardır.
Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması
Yeni Azərbaycan Partiyasının yaranması tarixi zərurət, o dövrdə cərəyan edən hadisələrin yekunu və mövcud olan ictimai-siyasi şəraitin məntiqi nəticəsi idi. Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması müstəqilliyini yenicə bərpa etmiş Azərbaycanda hakimiyyətin milli maraqlara zidd siyasəti nəticəsində ölkədə ictimai-siyasi böhranın, iqtisadi tənəzzülün hökm sürdüyü dövrə təsadüf edir. O zaman müstəqilliyinin itirilməsi təhlükəsi ilə üzləşən Azərbaycanın ümidi müdrik dövlət xadimi, zəngin dövlətçilik təcrübəsinə malik olan, öz fəaliyyətində xalqın ali mənafeyini, dövlətin milli maraqlarını rəhbər tutan görkəmli siyasi xadim Heydər Əliyevə idi.
Türk Dövlətləri Parlament Assambleyasının təsis edilməsi
Türk Dövlətləri Parlament Assambleyasi (TÜRKPA) 21 noyabr 2008-ci ildə Türkiyə Respublikasının İstanbul şəhərinin “Dolmabaxça Sarayı”nda Azərbaycan Respublikası, Qazaxıstan Respublikası, Qırğızıstan Respublikası və Türkiyə Respublikasının parlament rəhbərlərinin imzaladığı Sazişlə təsis olunmuşdur. 2022-ci ildə Türk Dövlətlərinin Parlament Assambleyası adını alan TÜRKPA müstəqil türk dövlətlərini bir-birinə daha da yaxınlaşdıran mühüm bir qurumdur. 29 sentyabr 2009-cu ildə Azərbaycan Respublikasının paytaxtı Bakı şəhərində Türk Dövlətlərinin Parlament Assambleyasının (TÜRKPA) ilk plenar sesiyası keçirilmişdir.
Ədliyyə işçilərinin peşə bayramı günü
Müstəqil Azərbaycan dövlətinin banisi, Ulu Öndərimiz Heydər Əliyevin 11 noyabr 2000–ci il tarixli sərəncamı ilə 1918–ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ədliyyə Nazirliyinin Əsasnaməsinin təsdiq edildiyi gün — 22 noyabr ədliyyə işçilərinin peşə bayramı günü kimi təsis edilmişdir. Ədliyyə sistemi hər bir dövlətin, xüsusən də demokratik–hüquqi cəmiyyətin aparıcı qüvvəsidir. Qədim dövlətçilik ənənələrinə malik olan Azərbaycan Respublikasının ədliyyə sisteminin xalqımızın müstəqillik uğrunda mübarizəsini, onun şanlı keçmişini əks etdirən zəngin tarixi vardır. Azərbaycan ədliyyəsinin şanlı tarixi məhz Şərqin ilk demokratik dövləti olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə bağlıdır.
Kəlbəcər şəhəri günü
Kəlbəcər rayonu qərbdə Ermənistan respublikası, şimalda Daşkəsən, Göy-Göl, Goranboy, şimali-şərqdə Tərtər, şərqdə Ağdam, Xocalı, cənubda Laçın rayonları ilə həmsərhəddir. Rayonun mərkəzi Kəlbəcər şəhəridir, sahəsi 3054 km2. Kəlbəcər 8 avqust 1930-cu ildə inzibati rayon statusu almışdır. "Kəlbəcər" toponiminin mənşəyi qədim türk dilində (oykonimin ilkin forması Kevliçer kimi qəbul edilib) "çay üstündə qala" deməkdir. Kəlbəcərdəki oronomik toponimlərin hamısı türk mənşəlidir. Bir sıra qədim türk tayfalarının adı bu gün də bu toponimlərdə yaşayır. Kəlbəcər ən qədim insan məskənlərindən biridir. Bu ərazidə ibtidai insanın təşəkkül tapması və formalaşması dördüncü geoloji dövrlə bağlıdır.
Xalq rəssamı Tahir Salahov
Tahir Salahov 29 noyabr 1928-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1950-ci ildə Əzim Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbini bitirib. Daha sonra təhsilini Leninqrad ali rəssamlıq sənaye məktəbində davam etdirib. 1951-1957-ci illərdə isə V.İ.Surikov adına Moskva Dövlət Rəssamlıq (İncəsənət) İnstitutunda təhsil alıb. T.Salahov “Dalğa” və “Estakada” adlı ilk əsərlərini 1955-ci ildə çəkmiş və həmin əsərlərlə ümumittifaq, xarici və respublika sərgilərində iştirak edib. O, 1957-ci ildə V. İ. Surikov adına Moskva Dövlət Rəssamlıq İnstitutunu rəssam-nəqqaş peşəsi üzrə bitirmişdir.
“Şərq qadını” jurnalının təsis olunması
Azərbaycanın sovetləşməsinin ilk günlərində qadın mətbuatının yaradılması ideyası da gündəmə gəldi. AK (b) P MK-nın qadın şöbəsinin qarşısında ölkədə qadınların ictimai fəallığının artırılması, dini mövhumata qarşı mübarizə, savadsızlığın ləğvi, xanımların xalq təsərrüfatı və sənaye sahələrinə cəlb olunması ən mühüm məsələlərdən idi. 1923-cü ilin iyulunda AK (b) P MK-nın katibi Əliheydər Qarayev, “Kommunist” qəzetinin redaktoru Həbib Cəbiyev və AK (b) P MK-nın Qadınlar şöbəsinin əməkdaşı Ayna Sultanova qadın jurnalının yaradılması ideyasını irəli sürdülər.
Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi günü
1988-ci ildə Amerikanın Kompüter Avadanlığı Assosiasiyası noyabrın 30-nu Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü (Computer Security Day) elan edib. Bu günün təsis edilməsində məqsəd hər kəsə kompüter informasiyasının mühafizəsinin vacibliyini xatırlatmaq, həmçinin avadanlıq və proqram vasitələri istifadəçiləri və istehsalçılarının diqqətini təhlükəsizlik problemlərinə yönəltmək olub. 1988-ci il noyabrın 30-da “Morris soxulcanı”nın kütləvi epidemiyası qeydə alınıb. Məhz o zaman mütəxəssislər informasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə kompleks yanaşmanın zəruriliyi haqqında düşünüblər.
Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin yaradılması
Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı muzeyi ölkəmizin mühüm elmi-mədəni ocaqlarından biridir. Muzey Azərbaycan ədəbiyyatına və mədəniyyətinə aid nümünələrin toplanması, tədqiqi, elmi fondlarda qorunması, ekspozisiyada və sərgilərdə nümayiş etdirilməsi ilə məşğul olur. Muzeyin binasının tarixi XIX yüzilin ortalarından başlayır. 1850-ci ildə qədim İçəri şəhəri əhatə edən Qala divarları yaxınlığında inşa edilmiş bir mərtəbəli karvansaraya sonradan Bakı quberniyasının baş memarı Qasım bəy Hacıbababəyovun layihəsi ilə ikinci mərtəbə də əlavə olunur.
Bakı metropoliteni işçilərinin peşə bayramı
XX əsrin 20-30-cu illərində Bakıda neft sənayesinin sürətlə inkişaf etməsi, yeni sənaye obyektlərinin tikilib istifadəyə verilməsi şəhərə əhali axınının güclü şəkildə artmasına səbəb oldu. Bu da Azərbaycan paytaxtında nəqliyyat sahəsində ciddi problemlər yaradırdı. Bakıda 1924-cü ildə tramvay, 1926-cı ildə şəhərətrafı elektrik qatarı, 1932-ci ildə avtobus, 1941-ci ildə isə trolleybus xətlərinin istifadəyə verilməsi sərnişindaşıma sahəsindəki çətinlikləri nəzərəçarpacaq dərəcədə aradan qaldırdı. Bakı isə günbəgün böyüyür, inkişaf edirdi. Yeni yaşayış massivlərinin salınması əlavə problemlər yaradırdı.
Dünyada ilk dəfə açıq dənizdə neft hasilatı (Neft Daşları)
Neft Daşları Bakı şəhərindən 110 km şərqdə, Pirallahı adasından 50 km cənub-şərqdə, Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda yerləşir. Dünyanın «səkkizinci möcüzəsi» adlandırılan Neft Daşları indi svaylar üzərində qurulmuş müasir bir qəsəbədir. Xəzər dənizi akvatoriyasında neftin varlığı barədə ilk mənbələr XVIII əsrə təsadüf edir. Burada XIX yüzillikdə və XX əsrin birinci yarısında da tədqiqatlar aparılıb. 1943-1944-cü illərdə keçmiş SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan filialının sessiyalarında Pirallahı adasında böyük neft yatağının, Çilov adasında və "Qara daşlar”da neft təzahürünün olması barədə məruzələr edilib.
Şuşa şəhəri günü
Şuşa Azərbaycanın qədim tarixə malik olan şəhər mədəniyyətinin nadir və təkrarsız incilərindəndir. Bakı şəhərindən 373 km, Xankəndidən 11 km məsafədə, dəniz səviyyəsindən 1400 m hündürlükdə, üç tərəfi sıldırım qayalarla əhatə olunmuş dağ yaylasında yerləşir. Şuşa şəhəri zəngin və şanlı tarixi keçmişə malikdir. Eyniadlı rayonun mərkəzidir. Azərbaycan xalqının tarixi ənənələrinin simvolu olan Şuşa, qədim Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətinin (e.ə ikinci minilliyin II yarısı – birinci minilliyin əvvəlləri) əhatə dairəsinə daxil olan ən qədim yaşayış yerlərindən biridir. XVIII əsrdə Azərbaycan ərazisində müstəqil xanlıqlar yarandı.
Dünya Azərbaycanlılarının I Qurultayı
Müstəqil Azərbaycan Respublikası tarixən müxtəlif ictimai-siyasi və mədəni proseslər nəticəsində dünyanın ayrı-ayrı ölkələrində məskunlaşmış soydaşlarımız üçün milli iftixar, mənəvi dayaq və güvənc yeri olmuşdur. Azərbaycan dövləti də müstəqilliyimizin möhkəmləndirilməsi sahəsində dünya azərbaycanlılarının potensial imkanlarını və rolunu yüksək qiymətləndirir, müstəqil dövlət quruculuğu prosesində meydana çıxan müxtəlif problemlərin həllində, xüsusən ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunun artmasında xaricdə yaşayan soydaşlarımız və həmvətənlərimizin mütəşəkkil qüvvəyə çevrilməsinə mühüm əhəmiyyət verir.
General Kərim Kərimov
Azərbaycanda kosmik elm və texnologiyanın inkişafında misilsiz əməyi olan Kərim Kərimov 14 noyabr 1917-ci ildə Bakıda mühəndis-texnoloq ailəsində anadan olub. Atası Abbasəli Sankt-Peterburqda texniki təhsil almış və Azərbaycana qayıdaraq neft sənayesi sahəsində xidmət edib. Anası Sürəyya Hacı Əsədulla qızı Kərimova (Əhmədova) Mesenat Z.Tağıyevin tikdirdiyi Bakı qızlar məktəbinin ilk məzunlarından olub. Babası görkəmli ictimai-siyasi xadim Hacı Əsədulla Hacı Əhməd oğlu Əhmədov Məclisi-Məbusanının təsisi haqqında qanununa (1918, 19 noyabr) əsasən, Cümhuriyyət Parlamentinin üzvü olub.
Bakı Müsəlman Qadın Xeyriyyə Cəmiyyətinin yaradılması
Bakı Müsəlman Qadın Xeyriyyə Cəmiyyəti - valideynlərini itirmiş uşaqlara, yoxsul ailələrə və qaçqınlara yardım etmək məqsədilə yaradılmış qeyri- hökumət xeyriyyəçilik qurumu olmuşdur. Cəmiyyətin təsisçisi fəal maarifçi Rəhilə Hacıbababəyova idi. Bakı Müsəlman Qadın Xeyriyyə Cəmiyyətinin idarə heyətinin sədri M.S.Tağıyeva, sədrin müavini Rəhilə Hacıbababəyova, katibi Əminə Ağayeva, xəzinədarı Pəri Topçubaşova seçilmişdilər. Xeyriyyəçiliklə yanaşı, müsəlman qadınları arasında savadlılığı və maarifçiliyi yaymaq, şagirdlərə maddi yardım göstərmək cəmiyyətin başlıca məqsədinə çevrildi.
Sumqayıt şəhərinin yaranması
Sumqayıt şəhəri Xəzər dənizinin qərb sahilində, Sumqayıt çayının mənsəbində, düzənlikdədir. Böyüklüyünə görə respublikanın 3-cü şəhəridir. Tarixi mənbələrdə ilk dəfə Sumqayıtın adı ingilis səyyahı Berrou tərəfindən 1580-ci ildə qeyd olunmuşdur. Alman səyyah İ.Lerx XVIII əsrin 30-cu illərində Sumqayıtın yerləşdiyi hazırkı ərazidə axan çayın olduğunu və onun üzərində daş körpünün mövcudluğunu bildirmişdir. Hələ XX əsrin 30-cu illərin ortalarından başlayaraq, keçmiş SSRİ-də geniş miqyasda sənаyеləşmə siyаsətinin reallaşdırılmasına stаrt vеriləndə, Аzərbаycаnın üzərinə iri sənаyе mərkəzinin fоrmаlаşmаsı – Sumqаyıt sənаyе mərkəzinin yаrаdılmаsı düşdü.
General Tərlan Əlyarbəyov
Əlyarbəyov Tərlan bəy Abdulla bəy oğlu 1892-ci il noyabrın 28-də Şamaxı şəhərinin Ağsu kəndində zadəgan ailəsində anadan olub. Tərlan bəy 1908-ci ildə Şamaxıdakı altıillik şəhər məktəbini bitirmiş və ordu sıralarına könüllü olaraq piyada kimi yollanmışdır. 1911-ci ildə 3-cü Qafqaz piyada alayının əlaçı əsgəri olan T.Əlyarbəyovu Tiflisdəki Mixaylovsk hərbi piyada məktəbinə oxumağa göndərdilər. 4 illik təhsili zamanı birincilər sırasında olan, bütün fənləri müvəffəqiyyətlə qavrayan Tərlan bəy hərbi məktəbi birinci dərəcəli diplomla bitirərək podporuçik rütbəsində Şamaxıdakı 205-ci piyada alayında xidmətə başladı.